अतिरिक्त उष्णता आणि उष्णता लाटा हवामान बदलामुळे जगभरात वाढत्या प्रमाणात सामान्य होत आहेत. या चरम हवामान घटना मानवी आरोग्य, शेती आणि पर्यावरणासाठी गंभीर परिणाम करू शकतात.
उष्णता लाटा म्हणजे काय?
उष्णता लाटा ही असाधारणपणे उष्ण हवामानाचा काळ आहे जो अनेक दिवस किंवा आठवडे चालतो. उष्णता आणि कमी आर्द्रता यांच्याद्वारे ते वैशिष्ट्यीकृत केले जाते, जे शरीरास थंड होण्यास कठीण बनवू शकते.
उष्णता लाटांची कारणे
- हवामान बदल: हवामान बदलामुळे जागतिक तापमान वाढत आहे, ज्यामुळे उष्णता लाटांचे मुख्य कारण आहे.
- वातावरणीय परिस्थिती: उच्च दाब प्रणाली आणि कमी वारा वेगांसारख्या काही वातावरणीय परिस्थिती उष्णता लाटांना योगदान देऊ शकतात.
उष्णता लाटांशी संबंधित आरोग्य धोके
- उष्णताचा झटका: हे एक जीवघातक परिस्थिती आहे जे शरीराचे तापमान धोक्याच्या उच्च पातळीवर वाढल्यावर उद्भवते.
- निर्जलीकरण: उष्णता लाटा निर्जलीकरणाकडे नेऊ शकतात, ज्यामुळे चक्कर येणे, थकवा आणि गोंधळ होऊ शकतो.
- उष्णता थकवा: हा उष्णताचा झटकापेक्षा कमी गंभीर परिस्थिती आहे परंतु तरीही धोकादायक असू शकतो.
- हृदय संबंधी समस्या: उष्णता लाटा हृदयाच्या अस्तित्वात असलेल्या परिस्थितींना बिघडवू शकतात आणि हृदयाच्या हल्ले आणि स्ट्रोकचा धोका वाढवू शकतात.
- श्वासोच्छवासाच्या समस्या: उष्णता लाटा अस्थमा आणि COPD सारख्या श्वासोच्छवासाच्या परिस्थितींना बिघडवू शकतात.
उष्णता लाटांपासून स्वतःचे संरक्षण करणे
- पाणी पिण्यासाठी हायड्रेटेड राहा: तुम्हाला तहान वाटली नाही तरीही बराच पाणी प्या.
- सर्वाधिक उष्ण काळात थंड जागेत किंवा सावलीत रहा: थंड जागेत किंवा सावलीत रहा.
- हल्का, लूज-फिटिंग कपडे घाला: हल्का रंगाचे कपडे सूर्यप्रकाश प्रतिबिंबित करू शकतात आणि तुम्हाला थंड ठेवू शकतात.
- भावनात्मक व्यक्तींवर तपासणी करा: वृद्ध शेजारी, कुटुंबातील सदस्य आणि दीर्घकालीन आरोग्य स्थिती असलेल्या व्यक्तींवर तपासणी करा.
- उष्णता सल्ला पाळा: स्थानिक अधिकाऱ्यांनी जारी केलेल्या उष्णता सल्ला पाळा.
पर्यावरणावर उष्णता लाटांचा प्रभाव
- ड्रॉउट: उष्णता लाटा दुष्काळ परिस्थितीला योगदान देऊ शकतात, ज्यामुळे पाणी कमतरता आणि वन आगी होऊ शकतात.
- पिकांना नुकसान: चरम उष्णता पिकांना नुकसान करू शकते आणि कृषी उत्पादनात घट होऊ शकते.
- वन्यजीव प्रभाव: उष्णता लाटा पक्षी, कीटक आणि स्तनधारी प्राण्यांसारख्या वन्यजीवनाला हानी पोहोचवू शकतात.
उष्णता लाटांच्या धोक्याचे निराकरण
- शमन उपाय: हवामान बदलाच्या परिणामांना कमी करण्यासाठी आणि उष्णता लाटांची वारंवारता आणि तीव्रता कमी करण्यासाठी हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी करणे आवश्यक आहे.
- अनुकूलन उपाय: शहरांना आणि समुदायांना उष्णता लाटांसाठी तयार होण्यासाठी आणि प्रतिसाद देण्यासाठी उष्णता कृती योजना विकसित करू शकतात.
- सार्वजनिक जागरूकता: उष्णता लाटांच्या धोक्यांबद्दल आणि स्वतःचे संरक्षण कसे करावे याबद्दल सार्वजनिक जागरूकता वाढवणे महत्त्वपूर्ण आहे.
हवामान बदलामुळे उष्णता लाटा अधिक सामान्य होत आहेत. उष्णता लाटांचे दुष्परिणाम कमी करण्यासाठी आणि स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी आपण सर्वजण प्रयत्न करू शकतो.
अधिक माहितीसाठी तुम्ही तुमच्या स्थानिक हवामान विभागाशी संपर्क साधू शकता.
अतिरिक्त उष्णता: आपल्या शरीरावर होणारे परिणाम
अतिरिक्त उष्णता म्हणजे काय?
अतिरिक्त उष्णता म्हणजे आपल्या शरीराच्या सामान्य तापमानापेक्षा जास्त तापमान. सामान्यत: आपले शरीर 37 डिग्री सेल्सियस तापमान राखण्याचा प्रयत्न करते. जेव्हा आपण उन्हात जास्त वेळ घालवतो, कसरत करतो किंवा आजूबाजूचे तापमान खूप जास्त असते, तेव्हा शरीराचे तापमान वाढू शकते आणि ते अतिरिक्त उष्णतेच्या स्थितीत पोहोचू शकते.
जास्त उष्णता शरीरावर काय परिणाम करते?
अतिरिक्त उष्णता शरीरावर विविध प्रकारचे परिणाम करू शकते. काही सामान्य परिणाम खाली दिले आहेत:
- निर्जलीकरण: जास्त घाम येण्यामुळे शरीरातील पाणी कमी होते.
- थकवा: शरीराचे तापमान वाढल्याने शरीराला अधिक काम करावे लागते, ज्यामुळे थकवा येऊ शकतो.
- मांसपेशी दुखणे: शरीरातील पाणी कमी झाल्याने आणि मांसपेशींना अधिक काम करावे लागल्याने मांसपेशी दुखू शकतात.
- डोकेदुखी: उष्णतेमुळे रक्तवाहिन्यांमध्ये बदल होतात, ज्यामुळे डोकेदुखी होऊ शकते.
- चक्कर येणे आणि बेहोश होणे: गंभीर प्रकरणांमध्ये, उष्णतेमुळे चक्कर येणे आणि बेहोश होणे यासारख्या गंभीर समस्या उद्भवू शकतात.
- उष्णताचा झटका: ही अतिशय गंभीर स्थिती आहे ज्यामध्ये शरीराचे तापमान 40 डिग्री सेल्सियसपेक्षा जास्त होते. यामुळे मृत्यू देखील होऊ शकतो.
उच्च उष्णतेची कारणे काय आहेत?
- उन्हाळ्यातील उष्णता: उन्हाळ्यात तापमान वाढल्याने शरीराला अधिक उष्णता सहन करावी लागते.
- शारीरिक व्यायाम: कसरत करताना शरीर अधिक उष्णता निर्माण करते.
- उंच तापमान असलेल्या ठिकाणी राहणे: उष्ण प्रदेशात राहणारे लोक अतिरिक्त उष्णतेच्या समस्येला अधिक सामना करतात.
- काही वैद्यकीय स्थिती: काही वैद्यकीय स्थितींमुळे शरीराचे तापमान वाढू शकते.
- काही औषधे: काही औषधे शरीराचे तापमान वाढवू शकतात.
अतिरिक्त उष्णतेपासून स्वतःचे संरक्षण कसे करावे?
- पाणी पिण्यासाठी हायड्रेटेड राहा: उन्हाळ्यात भरपूर पाणी प्या.
- थंड जागेत रहा: हवेदार खोलीत रहाण्याचा प्रयत्न करा.
- हल्के कपडे घाला: सूती कपडे घालणे चांगले.
- उन्हात जास्त वेळ घालवू नका: दुपारच्या वेळी उन्हात जाणे टाळा.
- शारीरिक व्यायाम सकाळी किंवा संध्याकाळी करा: दुपारच्या उन्हात कसरत करणे टाळा.
- जर तुम्हाला उष्णतेची लागण झाली असेल तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
अतिरिक्त उष्णता ही एक गंभीर समस्या आहे. जर तुम्हाला उष्णतेची लागण झाली असेल तर ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.